Pensioenvoorzieningen zijn vorderingen van huishoudens op ingezeten pensioenfondsen en levensverzekeringsmaatschappijen, die betrekking hebben op de pensioenverzekering van werknemers of zelfstandigen. De veranderingen in pensioenvoorzieningen zijn als volgt opgebouwd: werkelijke pensioenpremies (bruto) min: vergoeding van verzekeringsdiensten (= consumptie) plus: aanvulling uit beleggingsinkomen = pensioenpremies min: pensioenuitkeringen plus: toegerekende kapitaaloverdrachten = veranderingen in pensioenvoorzieningen